ایزوبولوگرام Isobologram در نرم افزار Compusyn

نرم‌افزار کامپوسین

Compusyn Software

داده‌های زیر را در نظر بگیرید. این داده‌ها و فایل‌های مثال آموزشی را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.

فرض کنید دو داروی A و B در اختیار داریم. در تصویر زیر به ازای هر غلظت که بر حسب میکرومولار است، درصد زنده ماندن سلول به دست آمده است. هر غلظت را سه بار تکرار کرده‌ایم.

داده‌های مثال بررسی اثر سینرژیسم ترکیبات دارویی Drug Combinations

دو داروی A و B را به نسبت 1+1 ترکیب کرده و داروی جدید A+B را به دست آورده‌ایم.

حال سوال اصلی پژوهش و مثال این است.

سوال

آیا داروهای A و B دارای اثر سینرژیسم یا هم‌افزایی با یکدیگر هستند؟ در واقع آیا ترکیب داروهای A و B (یعنی داروی A+B) دارای اثر بیشتری بر زنده ماندن سلول‌ها نسبت به زمانی است که مجموع اثرات داروهای A و B به صورت جداگانه بررسی می‌شود؟ به زبان ساده تر آیا رابطه E_A+B> E_A+ E_B برقرار است؟

متن نوشتاری آموزش کامل کار با نرم‌افزار Compusyn را می‌توانید در اینجا مشاهده کنید.

ایزوبولوگرام در Compusyn

Isobologram

یکی از نمودارهای مورد توجه در نرم‌افزار Compusyn گراف با نام ایزوبولوگرام می‌باشد. در این بخش می‌خواهیم درباره این گراف صحبت کنیم.

این نمودار دارای یک ارتباط مستقیم با Fa-DRI Table می‌باشد. به عنوان مثال من یکبار دیگر و برای Fa = 0.9 جدول Fa-DRI را در شکل زیر آورده‌ام.

برای سطح پاسخ Fa = 0.9 مقدار دوز داروی A و B به ترتیب برابر با 6.241 و 4.956 میکرو مولار به دست آمده است. به این اعداد دقت کنید.

حال بیایید برای این مثال، نمودار ایزوبولوگرام به دست آمده توسط نرم‌افزار Compusyn را مشاهده کنیم. در شکل زیر آن را ببینید.

Isobologram به دست آمده توسط نرم‌افزار Compusyn برای مثال آموزشی

در ایزوبولوگرام بالا، اعداد دوز مربوط به Fa = 0.9 مشخص شده است. در واقع Dose DA و Dose DB در Fa-DRI Table همان نقاط قطع کننده محورهای عمودی و افقی ایزوبولوگرام می‌باشد.

سوال حال بیایید به این سوال پاسخ دهیم که آن مثلث پایین خط مورب سبز رنگ بالا چیست؟

پاسخ به این سوال به ما در درک بهتر گراف‌های Isobologram کمک خواهد کرد. برای پاسخ باز هم از Fa-DRI Table استفاده می‌کنیم.

برای Fa = 0.9 اعداد DRI DA و DRI DB به ترتیب برابر با 2.848 و 2.262 به دست آمده است.

بنابراین بر مبنای توضیحاتی که برای جدول Fa-DRI در بخش قبلی توضیح دادیم، کاهش دوز در اینجا مطلوب است و با 2.191 = (6.24128/2.84844) میکرو مولار دوز داروی A و به اندازه 2.191 = (4.95637/2.26203) میکرو مولار دوز داروی B استفاده شود، می‌توان به همان پاسخ Fa = 0.9 در داروی ترکیبی A+B رسید.

این اعداد 2.191 میکرو مولار چه برای داروی A و چه برای داروی B همان جایگاهی است که مثلث Isobologram در آن قرار گرفته است. به شکل زیر نگاه کنید.

اندازه دوز موثر در داروی ترکیبی برای رسیدن به Fa = 0.9

بنابراین به سادگی مشخص می‌شود چنانچه نقاط در زیر خط مورب قرار بگیرند، ما با یک طرح سینرژیسم در داروی ترکیبی روبه‌رو هستیم. به دلیل اینکه همه نقاط زیر خط، دارای اعداد و اندازه‌هایی کمتر از Dose DA و Dose DB هستند. برای این نقاط Combination Index و یا همان CI کوچکتر از یک خواهد بود. همچنین در این نقاط کاهش دوز مطلوب است و DRI > 1 است.

اگر نقاط بالای خط قرار گیرند مطالعه ما آنتاگونیسم Antagonism خواهد بود. برای این نقاط، CI بزرگتر از یک خواهد بود. در این نقاط کاهش دوز مطلوب نیست و DRI < 1 است.

بر روی خط مورب بالا نیز CI = 1 می‌باشد و اثر داروی ترکیبی به صورت افزودنی Additive Effect است.

یک نکته دیگر اینکه اگر خطوط مورب مربوط به Fa = 0.5 و Fa = 0.75 را در ایزوبولوگرام بالا نمی‌بینید به دلیل این است که Dose DA و Dose DB مربوط به آن‌ها در گراف قرار نگرفته و اصطلاحاً جا نشده است.

بر مبنای جدول DRI-Fa برای Fa = 0.5 به ترتیب Dose DA و Dose DB برابر با 75.154 و 76.6283 شده است.

به همین ترتیب برای Fa = 0.75 به ترتیب Dose DA و Dose DB برابر با 21.6577 و 19.4884 شده است.

اگر بخواهیم در Isobologram بالا برای Fa = 0.5 و Fa = 0.75 نیز نتایج به دست آمده را مشاهده کنیم، لازم است در تنظیمات نرم‌افزار Compusyn ویرایش انجام دهیم.

برای انجام این کار در فایل نرم‌افزار همین داده‌های آموزشی، دکمه Report Options را انتخاب می‌کنیم.

دکمه Report Options در نرم‌افزار Compusyn

با زدن این دکمه، وارد پنجره Set Preferences می‌شویم.

در این پنجره دکمه‌ای با نام Scales وجود دارد. با استفاده از تنظیمات این دکمه می‌توانیم محورهای X و Y ایزوبولوگرام را جهت نمایش Fa = 0.5 و Fa = 0.75 اصلاح کنیم.

بر روی دکمه Scales کلیک کنید تا وارد پنجره تنظیمات زیر شوید.

پنجره Set Scales Preferences جهت ویرایش نمودار ایزوبولوگرام

همان‌گونه که در کادر Isobologram بالا می‌بینید، من X-Max و Y-Max را بر روی عدد 80 قرار داده‌ام. به دلیل اینکه سقف Dose ها برای Fa = 0.5 و Fa = 0.75 حدود 77 میکرو مولار بوده است.

نرم‌افزار در ابتدای این پنجره توضیح داده است که منظور از اعداد صفر، همان میانگین داده‌ها در محورهای عمودی و افقی می‌باشد.

حال OK کنید و بار دیگر در خروجی نرم‌افزار Compusyn نمودار ایزوبولوگرام را ببینید. در تصویر زیر آن را آورده‌ام.

همان‌گونه که مشاهده می‌کنید، اینبار ایزوبولوگرام شامل نقاط و خطوط مورب برای Fa = 0.5 و Fa = 0.75 نیز می‌باشد.

خط سبز رنگ ما که مربوط به Fa = 0.9 است نیز در تصویر بالا دیده می‌شود. منتخی مختصات آن کوچک است.

قرار گرفتن نقاط متناظر با هر کدام از Fa ها در پایین خط مورب به معنای سینرژیسم بودن داده‌ها برای آن Fa و مطلوب بودن کاهش دوز در داروی ترکیبی A+B است.

چگونه به این مقاله رفرنس دهیم

GraphPad Statistics (2021). Isobologram in Compusyn software. Statistical tutorials and software guides. Retrieved Month, Day, Year, from https://graphpad.ir/isobologram-compusyn/.php

For example, if you viewed this guide on 12^th January 2022, you would use the following reference

GraphPad Statistics (2021). Isobologram in Compusyn software. Statistical tutorials and software guides. Retrieved January, 12, 2022, from https://graphpad.ir/isobologram-compusyn/.php

ارایه خدمات تحلیل و مشاوره آماری

گراف پد برای شما خدمات مشاوره و انجام انواع تحلیل‌های آماری را ارایه می‌دهد. جهت دریافت نکات بیشتر بهتر است با ما تماس بگیرید.

سبد خرید