شاخص ترکیبی Combination Index (CI) در نرم افزار Compusyn

نرم‌افزار کامپوسین

 Compusyn Software 

 

دو داروی A و B را به نسبت 1+1 ترکیب کرده و داروی جدید A+B را به دست آورده‌ایم.

حال سوال اصلی پژوهش و مثال این است.

سوال

آیا داروهای A و B دارای اثر سینرژیسم یا هم‌افزایی با یکدیگر هستند؟ در واقع آیا ترکیب داروهای A و B (یعنی داروی A+B) دارای اثر بیشتری بر زنده ماندن سلول‌ها نسبت به زمانی است که مجموع اثرات داروهای A و B به صورت جداگانه بررسی می‌شود؟ به زبان ساده تر آیا رابطه  E_A+B > E_A+ E_B برقرار است؟

متن نوشتاری آموزش کامل کار با نرم‌افزار Compusyn را می‌توانید در اینجا مشاهده کنید.

 

شاخص ترکیبی در Compusyn

 Combination Index (CI) 

اصولاً یکی از دلایلی که ما در مباحث فارماکولوژی و داروهای ترکیبی کار می‌کنیم به دست آوردن شاخصی به نام Combination Index و یا به اختصار CI است. با استفاده از آن می‌توانیم تشخیص دهیم آیا داروی ترکیبی دارای اثر سینرژیسم است یا خیر. قبلاً و در ابتدای همین متن بیان کردیم که منظور از اثر سینرژیم، وجود اثر هم افزایی در بین داروهای ترکیبی می‌باشد.

در این زمینه روابط زیر وجود دارد. این روابط به بررسی اندازه عددی برای CI و اثر داروی ترکیبی می‌پردازد.

   1) اگر (CI < 1) باشد، بیان می‌کنیم که اثر داروی ترکیبی به صورت سینرژیم Synergism است.

   2) اگر (CI = 1) باشد، می‌گوییم که اثر داروی ترکیبی به صورت افزودنی Additive Effect است.

   3) اگر (CI > 1) باشد، می‌گوییم که اثر داروی ترکیبی به صورت آنتاگونیسم Antagonism است.

در تصویر زیر نشان‌گزاری و علامت‌گزاری رده‌های مختلف عددی برای Combination Index بیان شده است.

 

خب، حال بیایید به نتایج به دست آمده با نرم‌افزار Compusyn در این مثال بپردازیم. به تصویر زیر که به Fa-CI Table معروف است، نگاه کنید.

 

در این جدول منظور از Fa همان پاسخ و Effect است. در این مثال پاسخ‌ها درصد زنده مانی سلول‌ها بودند. بر مبنای Fa-CI Table به دست می‌آوریم که به ازای هر Fa، اندازه عددی برای CI چقدر است.

به عنوان مثال در جدول بالا تایید می‌شود که برای تمام پاسخ‌ها، داروی ترکیبی دارای اثر سینرژیسم است.

برای پاسخ‌های کوچکتر از 0.75 (یا 75 درصد) اثر سینرژیسم تایید می‌شود و برای پاسخ‌های بین 0.8 تا 0.9 اثر Moderate synergism یا هم افزایی متوسط تایید می شود.

در جدول بالا منظور از ستون سوم یا همان Total Dose مجموع دوزهای به کار رفته برای داروی ترکیبی است.

نرم‌افزار Compusyn علاوه بر نتایج جدول Fa-CI برای دوزها و پاسخ‌های مشاهده شده و واقعی خود مثال ما نیز اندازه‌های عددی CI را محاسبه می‌کند. در تصویر زیر این نتایج آمده است.

 

در بالا گفتیم که منظور از Total Dose مجموع دوزهای داروی A و B برحسب میکرو مولار است. منظور از Fa نیز پاسخ یا همان درصد زنده ماندن سلول می‌باشد.

همان‌گونه که در جدول بالا مشاهده می‌کنیم به ازای هر Dose و Fa متناظر با آن، Combination Index نیز به دست آمده است. کوچکتر بوده همه آن‌ها از عدد یک، بیانگر وجود اثر سینرژیسم در داروی ترکیبی A+B است.

به منظور فهم بهتر، نرم افزار Compusyn نمودار Fa-CI را نیز برای ما رسم می‌کند. در شکل زیر این گراف را ببینید.

 

این نمودار به دو بخش Antagonism بالای خط CI = 1 و Synergism پایین خط CI = 1 تقسیم می‌شود. همان‌گونه که مشاهده می‌شود و قبلاً نیز در Fa-CI Table مشاهده کردید، در این مثال اثر داروی ترکیبی به صورت سینرژیسم به دست می‌آید. به معنای اینکه همه نقاط Fa-CI در پایین خط CI = 1 قرار می‌گیرند.

جالب توجه است که نرم افزار Compusyn برای ما نمودار Fa-LogCI را نیز رسم می‌کند. این نمودار در شکل زیر آمده است.

 

این گراف نیز همانند نمودار Fa-CI تفسیر می‌شود با این تفاوت که به جای CI در محور عمودی، لگاریتم CI قرار می‌گیرد. بنابراین به جای خط مبنای CI = 1، با خط LogCI = 0 کار می‌کنیم.

 

چگونه به این مقاله رفرنس دهیم

GraphPad Statistics (2021). Combination Index (CI) in Compusyn software. Statistical tutorials and software guides. Retrieved Month, Day, Year, from https://graphpad.ir/combination-index-compusyn/.php

For example, if you viewed this guide on 12^th January 2022, you would use the following reference

GraphPad Statistics (2021). Combination Index (CI) in Compusyn software. Statistical tutorials and software guides. Retrieved January, 12, 2022, from https://graphpad.ir/combination-index-compusyn/.php

ارایه خدمات تحلیل و مشاوره آماری

گراف پد برای شما خدمات مشاوره و انجام انواع تحلیل‌های آماری را ارایه می‌دهد. جهت دریافت نکات بیشتر بهتر است با ما تماس بگیرید.