تحلیل داده‌های قبل-بعد آنالیز کوواریانس یا اندازه‌گیری مکرر؟

مطالعه و طرح زیر را در نظر بگیرید.

الف) دو گروه کنترل و آزمایش داریم. یعنی تعدادی در گروه Case و تعداد دیگری در گروه Control قرار دارند.

ب) یک کمیت پاسخ Dependent Variable را در هر دو گروه کنترل و آزمایش اندازه‌گیری می‌کنیم.

پ) اندازه‌گیری ما یکبار قبل از مداخله Pre و بار دیگر بعد از مداخله Post خواهد بود. یعنی افراد هر دو گروه کنترل و آزمایش دوبار اندازه‌گیری می‌شوند. قبل و بعد.

 

سوال

حال سوال مهم این است. تحلیل آماری این مطالعه چگونه است؟

برای پاسخ به این سوال، ما دو نوع تحلیل و آنالیز آماری خواهیم داشت. ابتدا بیایید هر یک از آن‌ها را بیان کنیم.

 

آنالیز کوواریانس

 ANCOVA 

 

در آنالیز کوواریانس Post به عنوان Dependent Variable در نظر گرفته می‌شود. Pre نیز در نقش کووریت Covariate قرار می‌گیرد. Group نیز که مشخص‌کننده افراد کیس و کنترل است، به عنوان یک فاکتور در مطالعه قرار می‌گیرد.

تصویر زیر نحوه کار با نرم افزار SPSS هنگامی که با یک آنالیز کوواریانس رو‌به‌رو هستیم را نشان می‌دهد.

 

آنالیز کوواریانس پس از محاسبه مقادیر پیش آزمون (Pre)، تفاوت در میانگین پس آزمون (Post) را ارزیابی می‌کند.

 

اندازه‌گیری مکرر

 Repeated Measure 

 

در روش تحلیل اندازه‌گیری مکرر، دو زمان قبل و بعد به عنوان Within-Subjects Factor در مطالعه قرار می‌گیرند. Group نیز به عنوان Between-Subjects Factor در طرح وارد می‌شود.

تصویر زیر نحوه کار با نرم افزار SPSS هنگامی که با طرح اندازه‌گیری مکرر رو‌به‌رو هستیم را نشان می‌دهد.

 

در یک مطالعه اندازه‌گیری مکرر ما به دنبال این هستیم که آیا اختلاف و فاصله بین اندازه‌های قبل و بعد، در دو گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری با یکدیگر دارد یا خیر.

ابهام

این چالش و این‌که از کدام روش استفاده کنیم از آن‌جایی شروع می شود که ما فقط دو زمان اندازه گیری (قبل و بعد یا Pre و Post) داریم. معمولاً و به سادگی وقتی با زمان‌های اندازه گیری بیشتر از دوبار روبه رو هستیم (مثلاً قبل، بعد و پیگیری) از روش اندازه‌گیری مکرر Repeated Measure استفاده می‌کنیم.

 

پاسخ به سوال

 از کدام روش استفاده کنیم؟ 

 

باید این مطلب را بیان کنیم که در این نوع از مطالعات که اندازه‌های قبل و بعد و دو گروه کنترل و آزمایش داریم، استفاده از هر کدام از روش‌های تحلیل آماری آنالیز کوواریانس یا اندازه‌گیری مکرر، به این مربوط می‌شود که سوال و فرصیه پژوهشی ما چیست؟

الف) اگر ما به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که میانگین پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل را با هم مقایسه کنیم در حالی که نمرات پیش آزمون کنترل شده‌اند، آنالیز کوواریانس یک راه‌حل خوب خواهد بود. در واقع اگر می‌خواهیم مطمئن شویم که اختلاف بین پس آزمون‌ها واقعاً ناشی از مداخله است، استفاده از روش آنالیز کوواریانس توصیه می‌شود.

بنابراین وقتی سوال تحقیق در مورد تفاوت میانگین در بعد از آزمون است، ANCOVA یک گزینه عالی است. این مطلب در مطالعات پزشکی بسیار رایج است زیرا تمرکز و توجه بیشتر بر اندازه اثر درمان وجود دارد.

 

ب) اگر سوال تحقیق این بود که آیا میانگین اختلاف بین قبل و بعد در دو گروه کنترل و آزمایش متفاوت است، در آن صورت استفاده از روش اندازه‌گیری مکرر مطلوب خواهد بود. در واقع هنگامی که سوال تحقیق درباره سود، رشد و یا اختلاف است، تحلیل Repeated Measure توصیه می‌شود.

 

نتیجه‌گیری

 کدام درست است؟ 

 

اگر می‌خواهید پس آزمون‌ها و اندازه‌های بعد را در دو گروه کنترل و آزمایش با هم مقایسه کنید، از آنالیز کوواریانس استفاده کنید و اگر می‌خواهید به مقایسه اختلاف بین اندازه‌های قبل و بعد در دو گروه کنترل و آزمایش بپردازید، پیشنهاد ما روش اندازه‌گیری مکرر خواهد بود.

 

چگونه به این مقاله رفرنس دهیم

GraphPad Statistics (2021). Before-after data, analysis of covariance or repeated measurements?. Statistical tutorials and software guides. Retrieved Month, Day, Year, from https://graphpad.ir/repeated-measures-or-ancova/.php

For example, if you viewed this guide on 12^th January 2022, you would use the following reference

GraphPad Statistics (2021). Before-after data, analysis of covariance or repeated measurements?. Statistical tutorials and software guides. Retrieved January, 12, 2022, from https://graphpad.ir/repeated-measures-or-ancova/.php

ارایه خدمات تحلیل و مشاوره آماری

گراف پد برای شما خدمات مشاوره و انجام انواع تحلیل‌های آماری را ارایه می‌دهد. جهت دریافت نکات بیشتر بهتر است با ما تماس بگیرید.